چرا کوفه مقر حکومت امام زمان علیه السلام است؟

چرا امام زمان (علیه السلام) با تمام وجود تمام بی‌ وفایی های مردم کوفه از زمان حضرت علی ـ علیه السلام ـ و امام حسین ـ علیه السلام ـ باز به کوفه می روند و مقر حکومت خود را در آن جا قرار می دهند؟ آیا می شود گفت چون از لحاظ سوق الجیشی کوفه مناسب است امام زمان (علیه السلام) به آنجا می روند، و تشکیل حکومت می دهند؟ چرابه یکی از شهرهای ایران نمی آید؟

پاسخ

مهدویت از جمله اموری است که هم ریشة قرآنی دارد و هم در احادیث نبوی به حدّ تواتر از آن یاد شده است به گونه‌ای که الآن این مسأله از مسلمات دین مبین اسلام است.

مذهب ما امامیّه بیش از فرق و مذاهب دیگر به این مسأله پرداخته است چرا که ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ در تبیین این مسأله اهتمام تامّ داشتند به حدّی که تمام امامان ما در هر موقعیتی یادی از وجود مقدس حضرت ولی عصر (عج) و نهضت جهانی او می کردند، لذا در مذهب ما تشیع جزئیات انقلاب حضرت و حکومت جهانی او مطرح شده است اگرچه اخبار و روایات این باب بسیار زیاد است و تشخیص روایات صحیح از ضعیف در بین این همه روایات وظیفه متخصصین این فن است و به محض دیدن روایتی در این باب نمی توان حکم کرد که حتماً قضایای نهضت آن حضرت و وضعیت حکومت او آن چنان است که در روایت آمده.

ولی به طور کلی جزئیاتی مطرح شده و از جمله مطالبی که در خصوص حکومت جهانی آن حضرت مطرح شده است مقرّ حکومت آن امام همام ـ علیه السلام ـ می باشد که در بعضی روایات نامی از کوفه برده شده است، حال اگر سؤالی مطرح شود که چرا کوفه معین شده به عنوان مقرّ حکومتی آن حضرت با این که کوفه سابقة بی وفایی داشته است در جواب باید گفت:

اولاً، ارادة الهی به این تعلق گرفته که حکومت جهانی آن حضرت، با مرکزیت کوفه مستقر شود و نهضتی که نوید آن را خاتم الانبیا ـ صلّی الله علیه و آله ـ و ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ جملگی داده‌ اند و بسیار بر آن تاکید کرده اند برخی از ناحیه پروردگار مشخص شده که شروع انقلاب آن حضرت از مکه باشد و بعدها مقر حکومت او هم در کوفه باشد.

ثانیاً، بی وفایی مردم کوفه در برهه ای از زمان دلیل نمی شود که آینده ای که معلوم نیست چه زمانی است باز مردم آن جا متصف به بی وفایی باشند. آینده برای ما معلوم نیست به علاوه این که بی وفایی مردم کوفه در زمان امام علی ـ علیه السلام ـ و امام حسین ـ علیه السلام ـ باعث بی اعتبار کردن آن سامان نمی شود چون که در روایاتی از ائمه اطهار نقل شده که کوفه و اهل آن را مورد مدح قرار می دهند که از آن جمله این روایات می‌ باشند.

عبدالله بن ولید می گوید بر امام صادق ـ علیه السلام ـ وارد شدیم در زمان مروان آن حضرت به ما فرمود شما از کجایید (اهل کجایید) ما گفتیم: از اهل کوفه. حضرت فرمود: نیست سرزمینی از سرزمینها و شهری از شهرها که بیشتر از اهل کوفه به ما محبت داشته باشد (یعنی اهل کوفه بیشتر از تمام شهرها به اهل بیت محبّت می‌ ورزند)....(1)

اگر این روایت را خاص آن زمان بدانیم بالاخره این نتیجه را می گیریم که بی وفایی زمان خاصی باعث نمی‌شود که در هر زمان آنها اهل بی وفایی باشند بلکه در زمان امام صادق ـ علیه السلام ـ مورد مدح آن حضرت قرار می گیرند.

در روایت دیگری از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده که حضرت فرمود:

ولایت ما بر آسمانها و زمین و کوهها و شهرها عرضه شد و هیچ کدام ولایت ما را چون اهل کوفه قبول نکردند.(2)

پس با وجود این که روایات معلوم می شود بی وفایی گروهی خاصی باعث نمی شود که در تمام زمانها اهالی یک شهر متهم به بی وفایی گردند. بلکه در هر زمانی باید اهل آن جا را به خصوصه مورد امتحان قرار داد تا معلوم شود آیا مؤمنان راسخی در اهداف خود هستند یا نه.

ثالثاً، مکان کوفه مکان مقدسی است شاید به اعتبار قداستی که دارد خداوند اراده فرموده که مقر حکومتی تنها منجی عالم و یگانه مصلح جهانی در این مکان مقدس باشد (ما که از مصالح و حکمت الهی بی‌خبریم) و این ربطی به وضعیت مردم آن جا ندارد که آیا در تاریخ سابقه خوبی دارند یا ندارند. 

 روایاتی در این باب وجود دارد که ولایت بر قداست مکان کوفه می باشد از جمله این روایات:

امام صادق ـ علیه السلام ـ می‌فرماید: کوفه باغی از باغهای بهشت است در آن قبر نوح و ابراهیم و... قبر سید اوصیاء امیر المؤمنین آن جاست.(3)

امام صادق ـ علیه السلام ـ می‌فرماید: یک درهم انفاق در کوفه مانند 100 درهم انفاق در غیر کوفه به حساب می آید و دو رکعت نماز خواندن در کوفه 100 رکعت به حساب می آید.(4)

رابعاً: حکومت حضرت جهانی است و وقتی مقر حکومت خود را کوفه قرار می‌دهد دیگر اختصاص به مردم آن جا ندارد بلکه مقر حکومتی آن حضرت مربوط به تمام جهان است.

«خداوند از میان سرزمین‌ها چهار تا اختیار فرمود: «والتین و الزیتون و طور سینین و هذا البلد الامین» تین مدینه است و زیتون بیت المقدس، طور سنین کوفه و هذا البلد الامین مکه است. (سفینة البحار، ج 7، ص 543)

پی نوشت ها:

1-  ر.ک: سفینة البحار، محدث قمی، ج 7، ص 544، به نقل از المناقب، دار الاسو، چ سوم، 1422.

2-  ر.ک: همان، ص 546، به نقل از بصائر الدرجات.

3-  ر.ک: همان، ص 544، به نقل از فرحة النحری.

4-  ر.ک : همان، ص 543، به نقل از کامل الزیارة.

مولای من دنیا بر ما تیره گشت...(نماهنگ)

برای مطالعه بیشتر به کتابهای زیر مراجعه نمایید:

1. مهدی موعود، مترجم علی دوانی؛

2. الارشاد شیخ مفید.

منبع:

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات

نام و نسبت وشهر 313 تن یاران امام زمان (عج)

 

آیا کتابی وجود دارد که نام و نسبت و نیز شهری که 313 تن یار امام زمان ـ علیه السّلام ـ در آنجا هستند را گفته باشد نام کتاب و نویسنده را ذکر کنید و در این باره توضیح دهید؟

پاسخ :

به طور کلّی می توان یاران حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ را به دو گروه عام و خاصّ تقسیم کرد. یاوران عام آن حضرت عموم مردمی به شمار می آیند که در عصر ظهور به یاریش بر می خیزند و در اجرای فرمان های او تا پای جان می کوشند. از این رو یکی از تعالیم اسلامی این است مردم از خدای بزرگ بخواهند آنان را از یاوران امام زمان ـ علیه السّلام ـ به شمار آورد. از امام صادق ـ علیه السّلام ـ نقل است که می فرماید: هر کس چهل صبح گاه دعای عهد را به پیشگاه پروردگار متعال بخواند، از یاوران قائم ما خواهد بود و اگر پیش از ظهور او، بمیرد خداوند او را از قبرش (رای یاری حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ)بر می انگیزاند.(1)

امّا یاران خاصّ آن حضرت، افراد بسیار ممتازی به شمار می‌آیند که امام عصر ـ علیه السّلام ـ به کمک آنان تمام دنیا را از عدالت پر می کند. دربارة فضیلت این گروه، احادیث متنوّعی وجود دارد.

در منابعی هم به استناد برخی احادیث، مانند «خطبة البیان، امام علی ـ علیه السّلام ـ نام، نسب و محل زندگیشان نیز ذکر شده است.(2)

گفتنی است هر چند دانستن نام و نشانی یاران خاصّ حضرت حجّت ـ علیه السّلام ـ ما را در فهمیدن حقایق کمک می کند امّا حدیثی را که چنین موضوعی در آن مطرح است نمی توان به آسانی پذیرفت زیرا آن فقط در منابع حدیثی محدودی وجود دارد و علمای حدیث یا حدیث شناسان نیز دربارة سند روایت مذکور به نقطة یقین آور یا اطمینان بخشی نرسیده اند از این رو صدور چنین حدیثی از برخی پیشوایان معصوم ـ علیهم السّلام ـ احتمالی است و در این گونه مسائل که چه بسا افراد ناآگاه یا بد سیرتی از آن سوء‌ استفاده می کنند نمی توان به حدیث یا احادیثی که سندشان قویّ نیست اعتماد کرد.

مطلب دیگر این که روایت یاد شده سندهای مختلفی دارد و محتوای آن نیز از جهاتی مضطرب یعنی متفاوت و غیر ثابت است مثلاً در سندی که حدیث مذکور را از امام باقر و امام صادق ـ علیهما السّلام ـ نقل کرده است یاران امام عصر ـ علیه السّلام ـ را در قم دوازده نفر می شمارد(3) و در سند دیگر که حدیث را از مسند حضرت فاطمه ـ علیها السّلام ـ نقل می کند تعداد آنان را در قم هیجده نفر می داند(4) و در سند سوم که حدیث را از خطبه البیان نقل کرده است تعدادشان را در آن شهر یک نفر ذکر می کند.(5)

با توّجه به مطالب مذکور می توان گفت: دربارة این گونه روایات باید جانب احتیاط را گرفت یعنی در پذیرفتن یا ردّ آنها نباید شتاب کرد بلکه شایسته است علم آن را - به امام معصوم ـ علیه السّلام ـ وابگذاریم. به یقین حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ، که در پرتو هدایت خداوند مردم را از اسرار هستی آگاه می کند در وقت مناسبش این موضوع را برای آنان آشکار می سازد تا کسی نتواند با سوء استفاده از آن، دیگران را به گمراهی بکشاند.

حدیث:

امام علی ـ علیه السّلام ـ می فرمایند: ... مهدی از فرزندان من است او بین رکن و مقام ظاهر می شود، پیراهن ابراهیم بر تنش و حُلّة اسماعیل بر پیکرش و نعلین شیث در پایش است و دلیل وجود او آن است که رسول خدا ـ‌ صلّی الله علیه و آله ـ درباره اش فرمود: عیسی بن مریم از آسمان فرود می آید و با مهدی خاندان من همراه می شود.

«شیخ حرّ عاملی، اثبات الهداه، ص 7، نقل از امام مهدی ـ علیه السّلام ـ از ولادت تا ظهور، ص 406 - 407».

برای مطالعة بیشتر رجوع شود به:

1. شیخ علی حائری، الزام النّاصب، ج 2. ص 201.

2. میر جهانی، نوائب الدهور، ج 2، ص 116.

پی نوشتها :

[1] . حسین فریدونی، امام مهدی ـ علیه السّلام ـ از ولادت تا ظهور، ترجمة، «الامام المهدی من المهد الی اللّهد نوشتة، سید محمد کاظم قزوینی» ص 508، نشر آفاق، چاپ دوم، 1379، (هجری شمسی).

[2] . امام مهدی ـ علیه السّلام ـ از ولادت تا ظهور، ص 497 - 505.

[3] . عماد زاده، زندگانی ولی عصر صاحب الزمان ـ علیه السّلام ـ، ص 393.

[4] . همان، ص 394.

[5] . امام مهدی ـ علیه السّلام ـ از ولادت تا ظهور، ص 503.

منبع: مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات

نشانه‌های قیام و مشخص نبودن زمان ظهور

بر اساس برخی از احادیث مهدویت، ظهور حضرت مهدی(عج) را نمی‌توان به زمان خاصی محدود کرد؛ بلکه در همه وقت، احتمال ظهور وجود دارد و این مطلب با علایم ظهور نمی‌سازد.

در این مقاله، ابتدا این احادیث مطرح می‌شوند و سپس به جمع میان آن‌ها و نشانه‌های ظهور می‌پردازیم.

اول. روایاتی که به مؤمنان توصیه می‌کنند باید پیوسته و در هر صبح و شام، منتظر گشایش باشند. برای مثال، امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: «… تَوَقَّعُوا الفَرَج صَباحاً و مَسَاءا؛(1) هر صبح و شام منتظر گشایش باشید».

دوّم. احادیثی که ظهور امام زمان(عج) را ناگهانی مطرح می‌کنند. چنانچه‌ امام علی بن موسی الرضا علیه السلام فرمود:« به پیامبر گرامی اسلام گفته شد: ای رسول خدا، قائم از ذرّیه شما چه وقت خروج می‌کند؟ رسول خدا فرمودند: «مَثَلُهُ مَثَلُ السّاعَةِ لایُجَلِّیها لِوَقْتِهَا إِلّا هُوَ… لَاتَأتِیکُم إِلا بَغْتَةً؛(2) زمان خروج قائم اهل بیت علیهم السلام مانند زمان قیامت است که وقتش را جز خداوند نمی‌داند… و آن مگر به صورت ناگهانی نمی‌آید».

سوّم. روایاتی که طبق آن‌ها امر ظهور حضرت مهدی(عج) در یک شب اصلاح خواهد شد. برای مثال، رسول خدا(ص) فرمودند: «المهدی منّا اهل‌البیت یصلح الله له امره فی لیلة؛(3) مهدی از ما اهل‌بیت است و خداوند امرش را در یک شب درست می‌کند. 

 چهارم. احادیثی که مشخص کنندگان زمان ظهور را تکذیب می‌کنند. مثلاً وقتی فضیل بن یسار از امام محمد باقر علیه السلام پرسید:‌ آیا برای این امر (ظهور) وقت مشخصی است؟ امام در پاسخ سه بار فرمود: «کذب الوقاتون» و در حدیثی دیگر امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: «کذب الوقاتون و هلک المستعجلون و نجا المسلمون؛(4) تعیین کنندگان وقت، دروغ گفتند و عجله کنندگان هلاک شدند و تسلیم شدگان نجات یافتند».

بر اساس این احادیث، نشانه‌های قیام قائم آل محمد علیهم السلام به دلیل تعیین کردن وقت و تدریجی بودن وقوعشان، در امر ظهور حضرت مهدی(عج) نمی‌توانند جایگاهی داشته باشند. زیرا این امر با مشخص نبودن زمان ظهور و ناگهانی بودن و تکذیب مشخص کنندگان وقت برای ظهور نمی‌سازد.

برای پاسخ به این شبهه، چند فرض بیان می‌شود و در ضمن آن‌ها به این اشکال پاسخ داده می‌شود.

فرض اوّل: مراد از تعیین وقت برای ظهور، مشخص کردن سال ظهور است؛ اما ماه و روز ظهور، می‌تواند مشخص باشد. در هیچ یک از علایم قیام، سال ظهور حضرت مهدی(عج) مشخص نشده است و کسی نمی‌داند در چه سالی، امر ظهور رخ خواهد داد. به عبارت دیگر، علایم قیام به صورت دقیق و مشخص، وقتی برای ظهور مشخص نمی‌کنند؛ در حالی که مراد از توقیت، مشخص کردن وقت دقیق، مثلاً پنجاه سال دیگر است(5). این پاسخ، گرچه مشکل توقیت را نسبت به سال پاسخ می‌دهد، امّا ناگهانی بودن امر ظهور را پاسخ نمی‌دهد.

فرض دوّم: در برخی روایات، کلمه «فرج» آمده است که به معنی گشایش است و می‌تواند مقصود از آن، هر نوع گشایشی برای مؤمنان باشد و اختصاصی به امر ظهور ندارد. این پاسخ، گرچه دسته‌ای از احادیث را توجیه می‌کند و جواب می‌دهد؛ ولی روایت‌های دیگر بی‌پاسخ می‌ماند.

فرض سوم:‌ اصلاح امر حضرت مهدی(عج) در یک شب و ناگهانی بودن ظهور را می‌توان با نشانه‌های قیام جمع کرد و آن اینکه علامت‌های متصل به قیام را جزئی از فرایند ظهور حضرت مهدی(عج) دانست؛ به عبارت دیگر، نشانه‌های متصل به قیام ـ که به فاصله اندکی از قیام حضرت روی می‌دهد ـ جزئی از فرایند ظهور است.

در نتیجه می‌توان گفت: ظهور حضرت مهدی(عج) با اعلام نام مبارکشان از آسمان آغاز می‌شود و زمینه‌های قیام در روز دهم محرم فراهم می‌گردد.

به نظر می‌رسد بهترین پاسخ، جواب سوم باشد که در آن، هم ناگهانی بودن ظهور و هم، مشخص نبودن وقت ظهور به شکل مناسبی با علایم قیام حضرت مهدی(عج) جمع شده است.

در برخی کتب، این مبحث کاملاً تشریح شده است(6).

ب.نمادین معرفی کردن نشانه های قیام

تعدادی از نویسندگان، برخی نشانه‌های قیام حضرت مهدی(عج) را نمادین دانسته‌اند. به عبارت دیگر، درباره واقعی یا نمادین بودن نشانه‌های ظهور، دو دیدگاه وجود دارد.

اول. علامات قیام، واقعی و غیر نمادین هستند و آنچه در روایت‌های اسلامی مطرح شده است، به همان صورت، واقع می‌شوند.

ادامه مطلب...


:: برچسب‌ها: عصر انتظار,حجاب فاطمی,نشانه های ظهور,قیام آخرالزمان,مهدویت,